kreuleschrijft

Twee dingen vallen op aan Johannes Ferber (41), de Duitse bouwingenieur die sinds tien maanden vastgoed- en expansiemanager is van Ikea Nederland. Een: hij spreekt Nederlands alsof hij hier al vele jaren woont. Twee: zijn passie voor Ikea. Alsof zijn hart een beetje blauw-geel gekleurd is.

Economisch zijn het barre tijden, maar niet voor Ikea. Sterker, Ikea Nederland steekt de komende vijf jaar zo'n 450 miljoen euro in uitbreiding van bestaande panden en nieuwbouw. Expansiemanager Johannes Ferber uit Duitsland is aangetrokken om dat proces in goede banen te leiden. ,,We zeggen bij Ikea altijd: slechte tijden zijn goede tijden voor Ikea.'' Ferber steekt zijn ambitie niet onder stoelen of banken: in Nederland is wat hem betreft nog plek voor minimaal vier, maximaal zes nieuwe woonwarenhuizen. En daar maakt hij zich de komende jaren hard voor. Nederland telt op dit moment twaalf Ikea-vestigingen.

In mei 2010 maakte Ferber de overstap naar Nederland. Waarom? Hij had zin in een nieuwe uitdaging, maar ook omdat hij werd gevraagd. ,,De ambitieuze expansieplannen van Ikea Nederland spraken mij enorm aan. Een van de eerste dingen die ik gedaan heb toen ik het besluit had genomen, was de taal onder de knie krijgen door een zeer intensieve taalcursus te volgen.'' Johannes Ferber is, wat openingen van nieuwe Ikea-woonwarenhuizen betreft, een ervaringsdeskundige. Toen hij in 2000 als bouwingenieur bij Ikea Duitsland begon, waren er 25 winkels, nu zijn het er 46. ,,In tien jaar tijd heb ik 21 openingen bijgewoond. Zo'n vaart zal het in Nederland niet lopen'', lacht hij. Geen land ter wereld heeft zoveel Ikea-filialen als Duitsland. Ferber was bij realisatie van de meeste nieuwe vestigingen nauw betrokken. In zijn laatste Duitse jaren was hij eveneens vastgoed- en expansie- manager. ,,Ik heb in mijn geboorteland veel ervaring opgedaan op het gebied van vastgoed. Ik heb me beziggehouden met de aankoop van grond, het maken van plannen rond nieuwbouw, verbouwingen en uitbreidingen. Ik heb me bemoeid met procedures rond bestemmingplannen. Ervaring die ik nu in Nederland ga gebruiken.''

Tot dusverre ziet de bouwingenieur, als het om zijn vakgebied gaat, weinig verschil tussen zijn geboorteland en Nederland. ,,De procedures rond ruimtelijke ordening bijvoorbeeld lijken behoorlijk op elkaar. Ze zijn hier zeker niet makkelijker. Maar als ik toch iets moet noemen: het voeren van overleg met een wethouder of een hoge ambtenaar gaat in Nederland iets informeler dan in Duitsland. Eigenlijk vind ik dat wel prettig.''

Voor de komende bouwprojecten ijvert Ferber voor eerlijke en open aanbestedingen. ,,Het laatste wat wij willen is met een hoofdaannemer van project naar project hobbelen. Dat is in het verleden misschien wel eens gebeurd, maar daar willen wij definitief van af. Per project willen we het liefst gebruik maken van 25 aannemers. De ene aannemer doet het dak, een andere aannemer de gevel, weer een ander de liften. Enzovoort.''

Ikea Nederland wil bovendien de regionale economie stimuleren door vooral ook die aannemers uit te nodigen die in een buurt van een bestaande of nieuw te bouwen Ikea-vestiging zitten. Ferber: ,,Iedere aannemer, hoe klein je ook bent, moet de kans krijgen een offerte voor ons te maken. We nemen kleine partijen wel degelijk heel serieus. En, heel belangrijk, we kijken niet alleen maar naar de prijs: de kwaliteit en het prestatievermogen moet natuurlijk goed zijn, en het moet op tijd klaar zijn.'' Als de vraag wordt gesteld of Ikea geen last heeft van de economische en/of bouwcrisis, begint Ferber voorzichtig te glimlachen. ,,We zeggen bij Ikea altijd: slechte tijden zijn goede tijden voor Ikea. Door de crisis stellen veel mensen de koop van een nieuwe woning uit en kiezen er juist voor hun huidige huis op te knappen. Velen komen bij ons, omdat we goedkoop zijn en omdat we kwaliteit leveren. Value for money. De klantenkring wordt almaar groter.''

Dat Ikea qua bouwactiviteiten niet op de rem hoeft te trappen, heeft te maken met de financiele principes van Ikea: geld verdienen voor het uitgegeven wordt. Klinkt simpel, maar het is ook simpel, beaamt Ferber. ,,We zijn niet afhankelijk van beurskoersen, we zijn niet afhankelijk van banken. We hoeven nooit geld te lenen. Alle grond en panden zijn in eigendom. Dus we betalen de huur in eigen tas. We proberen de kosten zo laag mogelijk te houden en beschikken niet over dure bedrijfswagens. Het merendeel van de winst wordt geinvesteerd in nieuwe woonwarenhuizen of fabrieken. We maken winst, dus gaan we investeren.''

De verbouwing van Ikea Barendrecht is voor de zomer klaar, het filiaal in Duiven is sinds januari op de schop (kosten: meer dan 40 miljoen euro), in Eindhoven wordt eveneens voor 40 miljoen euro verbouwd en uitgebreid, Hengelo krijgt meer parkeercapaciteit, het magazijn in Haarlem wordt groter. En, last but not least, Ikea Utrecht wordt twee keer zo groot: van 18.000 vierkante meter naar 40.000 vierkante meter. Ferber: ,,Utrecht is een uniek project. We hebben nog nooit zoveel geivesteerd in een verbouwing: bijna 80 miljoen euro. We hebben gekeken naar andere locaties in Utrecht, maar dit is echt de beste oplossing. Een oplossing die tot stand is gekomen tussen Ikea, de gemeente en andere particuliere partijen. Het was passen en meten, maar het is gelukt. Er komt een nieuwe ontsluitingsweg, op het dak van de parkeergarage komen twee voetbalvelden en een kantine.'' Met het werk in Utrecht wordt volgende maand begonnen, de bouwtijd neemt drie jaar in beslag.

Qua bouwfilosofie is er de laatste tien jaar wel het een en ander veranderd, zegt Ferber. Moest een verbouwing vroeger vooral zo goedkoop mogelijk gebeuren, anno 2011 is het sleutelwoord duurzaamheid. Ferber: ,,Bij nieuwe projecten gebruiken we grondwater voor verwarming en koeling. We gaan werken met warmteterugwinning en besparen energie door het optimaliseren van kloktijden. We proberen zoveel mogelijk gebruik te maken van led-verlichting en waar het kan komen zonnecellen op het dak.''

Ferber houdt zich in Nederland vooral bezig met het vinden van geschikte locaties voor nieuwe vestigingen. En zo'n nieuwe vestiging moet aan een aantal scherpe eisen voldoen. Voldoende oppervlakte bijvoorbeeld. Een filiaal dat alle 9500 artikelen wil laten zien en in voorraad heeft, moet minimaal 34.000 vierkante meter groot zijn. Een vestiging moet goed bereikbaar zijn, zowel met de auto als met het openbaar vervoer, verder dienen er voldoende parkeerplekken te zijn. Andere voorwaarde is de zichtbaarheid: de bekende blauwe blokkendoos met grote gele letters. Ferber: ,,Ikea is een conceptbedrijf met Zweedse wortels. Die wortels willen we per se laten zien. Al lijken al die panden op elkaar, ik kan je verzekeren: geen gevel is dezelfde.''

(Cobouw, 2011)